Resources

विष्णुसहस्रनामस्तोत्रम्
Viṣṇusahasranāmastotram
 

ॐ

शुक्लांबरधरं विष्णुं शशिवर्णं चतुर्भुजम् ।
प्रसन्नवदनं ध्यायेत् सर्वविघ्नोपशान्तये ।। १ ।।

śuklāṃbara-dharaṃ viṣṇuṃ śaśi-varṇaṃ catur-bhujam ।
prasanna-vadanaṃ dhyāyet sarva-vighnopaśāntaye ।। 1 ।।

यस्य द्विरदवक्त्राद्या: पारिषद्या: पर:शतम् ।
विघ्नं निघ्नन्ति सततं विष्वक्सेनं तमाश्रये ।। २ ।।

yasya dvirada-vaktrādyā: pāriṣadyā: para:śatam ।
vighnaṃ nighnanti satataṃ viṣvaksenaṃ tamāśraye ।। 2 ।।

व्यासं वसिष्ठनप्तारं शक्ते: पौत्रमकल्मषम् ।
पराशरातत्मजं वन्दे शुकतातं तपोनिधिम् ।। ३ ।।

vyāsaṃ vasiṣṭha-naptāraṃ śakte: pautram-akalmaṣam ।
parāśarātmajaṃ vande śuka-tātaṃ tapo-nidhim ।। 3 ।।

व्यासाय विष्णुरूपाय व्यासरूपाय विष्णवे ।
नमो वै ब्रह्मनिधये वासिष्ठाय नमो नम: ।। ४ ।।

vyāsāya viṣṇu-rūpāya vyāsa-rūpāya viṣṇave ।
namo vai brahma-nidhaye vāsiṣṭhāya namo nama: ।। 4 ।।

अविकाराय शुद्धाय नित्याय परमात्मने ।
सदैकरूपरूपाय विष्णवे सर्वजिष्णवे ।। ५ ।।

avikārāya śuddhāya nityāya paramātmane ।
sadaika-rūpa-rūpāya viṣṇave sarva-jiṣṇave ।। 5 ।।

यस्य स्मरणमात्रेण जन्मसंसारबन्धनात् ।
विमुच्यते नमस्तस्मै विष्णवे प्रभविष्णवे ।। ६ ।।

yasya smaraṇa-mātreṇa janma-saṃsāra-bandhanāt ।
vimucyate namas-tasmai viṣṇave prabhaviṣṇave ।। 6 ।।

ॐ नमो विष्णवे प्रभविष्णवे ।।

oṃ namo viṣṇave prabhaviṣṇave ।।
 

ध्यानम्

dhyānam
 

क्षीरोदन्वत्प्रदेशे शुचिमणिविलसत्सैकते मौक्तिकानां
मालाक्लृप्तासनस्थ: स्फटिकमणिनिभैर्मौक्तिकैर्मंडितांग: ।
शुभ्रैरभ्रैरदभ्रैरुपरिविरचितैर्मुक्तपीयूषवर्षै: –
आनन्दी न: पुनीयादरिनलिनगदा-शंखपाणिर्मुकुंद: ।।

kṣīrodanvat-pradeśe śuci-maṇi-vilasat-saikate mauktikānāṃ
mālā-klṛptāsanastha: sphaṭika-maṇi-nibhair-mauktikair-maṇḍitāṅga: ।
śubhrair-abhrair-adabhrair-upari-viracitair-mukta-pīyūṣa-varṣai: –
ānandī na: punīyād-ari-nalina-gadā-śaṅkha-pāṇir-mukunda: ।।

भू: पादौ यस्य नाभिर्वियदसुरनिलश्चन्द्रसूर्यौ च नेत्रे
कर्णावाशा: शिरो द्यौर्मुखमपि दहनो यस्य वास्तेयमब्धि: ।
अन्तस्थं यस्य विश्वं सुरनरखगगोभोगिगन्धर्वदैत्यै: –
चित्रं रंरम्यते तं त्रिभुवनवपुषं विष्णुमीशं नमामि ।।

bhū: pādau yasya nābhir-viyadasuranilaś-candra-sūryau ca netre
karṇā-vāśā: śiro dyaur-mukham-api dahano yasya vāsteyam-abdhi: ।
antasthaṃ yasya viśvaṃ sura-nara-khaga-go bhogi-gandharva-daityai: –
citraṃ raṃramyate taṃ tri-bhuvana-vapuṣaṃ viṣṇum-īśaṃ namāmi ।।

शान्ताकारं भुजगशयनं पद्मनाभं सुरेशं
विश्वाधारं गगनसदृशं मेघवर्णं शुभांगम् ।
लक्ष्मीकान्तं कमलनयनं योगिहृद्ध्यानगम्यं
वन्दे विष्णुं भवभयहरं सर्वलोकैकनाथम् ।।

śāntākāraṃ bhujaga-śayanaṃ padma-nābhaṃ sureśaṃ
viśvādhāraṃ gagana-sadṛśaṃ megha-varṇaṃ śubhāṅgam ।
lakṣmī-kāntaṃ kamala-nayanaṃ yogi-hṛd-dhyāna-gamyaṃ
vande viṣṇuṃ bhava-bhaya-haraṃ sarva-lokaika-nātham ।।

मेघश्यामं पीतकौशेयवासं
श्रीवत्सांकं कौस्तुभोद्‌भासितांगम् ।
पुण्योपेतं पुण्डरीकायताक्षं
विष्णुं वन्दे सर्वलोकैकनाथम् ।।

megha-śyāmaṃ pīta-kauśeya-vāsaṃ
śrīvatsāṅkaṃ kaustubhod‌bhāsitāṅgam ।
puṇyopetaṃ puṇḍarīkāyatākṣaṃ
viṣṇuṃ vande sarva-lokaikanātham ।।

सशंखचक्रं सकिरीटकुण्डलं
सपीतवस्त्रं सरसीरुहेक्षणम् ।
सहार वक्षस्थलशोभिकौस्तुभं
नमामि विष्णुं शिरसा चतुर्भुजम् ।।

saśaṅkha-cakraṃ sakirīṭa-kuṇḍalaṃ
sapīta-vastraṃ sarasīruhekṣaṇam ।
Sahāra-vakṣa-sthala-śobhi-kaustubhaṃ
namāmi viṣṇuṃ śirasā catur-bhujam ।।

छायायां पारिजातस्य हेमसिंहासनोपरि
आसीनमंबुदश्याममायताक्षमलंकृतम् ।
चन्द्राननं चतुर्बाहुं श्रीवत्सांकितवक्षसं
रुक्मिणीसत्यभामाभ्यां सहितं कृष्णमाश्रये ।।

chāyāyāṃ pārijātasya hema-siṃhāsanopari
āsīnam-aṃbuda-śyāmam-āyatākṣam-alaṅkṛtam ।
candrānanaṃ catur-bāhuṃ śrīvatsāṅkita-vakṣasaṃ
rukmiṇī-satyabhāmābhyāṃ sahitaṃ kṛṣṇam-āśraye ।।

ॐ नमो भगवते वासुदेवाय ।
ॐ श्रीकृष्णाय परस्मै ब्रह्मणे नम: ।
ॐ विश्वस्मै नम: ।।

oṃ namo bhagavate vāsudevāya ।
oṃ śrīkṛṣṇāya parasmai brahmaṇe nama: ।
oṃ viśvasmai nama: ।।
 

ओं विश्र्वम्‌ विष्णुर्वषट्कारो भूतभव्यभवत्प्रभु: ।
भूतकृद्‌भूतभृद्‌भावो भूतात्मा भूतभावन: ।। 1 ।।

oṃ viśvaṃ viṣṇur-vaṣaṭkāro bhūta-bhavya-bhavat-prabhu: ।
bhūtakṛd-bhūtabhṛd-bhāvo bhūtātmā bhūta-bhāvana: ।। 1 ।।

पूतात्मा परमात्मा च मुक्तानां परमा गति: ।
अव्यय पुरूष: साक्षी क्षेत्रज्ञोऽक्षर एव च ।। 2 ।।

pūtātmā paramātmā ca muktānāṃ paramā gati: ।
avyaya purūṣa: sākṣī kṣetrajño’kṣara eva ca ।। 2 ।।

योगो योगविदां नेता प्रधानपुरुषेश्वर: ।
नारसिंहवपु: श्रीमान्‌ केशव: पुरुषोत्तम: ।। 3 ।।

yogo yogavidāṃ netā pradhāna-puruṣeśvara: ।
nārasiṃha-vapu: śrīmān keśava: puruṣottama: ।। 3 ।।

सर्व: शर्व: शिव: स्थाणुर्भूतादिर्निधिरव्यय: ।
संभवो भावनो भर्ता प्रभव: प्रभुरीश्वर: ।। 4 ।।

sarva: śarva: śiva: sthāṇur-bhūtādir-nidhir-avyaya: ।
saṃbhavo bhāvano bhartā prabhava: prabhur-īśvara: ।। 4 ।।

स्वयंभू: शंभुरादित्य: पुष्कराक्षो महास्वन: ।
अनादिनिधनो धाता विधाता धातुरुत्तम: ।। 5 ।।

svayaṃ-bhū: śaṃbhur-āditya: puṣkarākṣo mahāsvana: ।
anādi-nidhano dhātā vidhātā dhātur-uttama: ।। 5 ।।

अप्रमेयो हृषीकेश: पद्मनाभोऽमरप्रभु: ।
विश्वकर्मा मनुस्त्वष्टा स्थविष्ठ: स्थविरो ध्रुव: ।। 6 ।।

aprameyo hṛṣīkeśa: padmanābho’maraprabhu: ।
viśvakarmā manus-tvaṣṭā sthaviṣṭha: sthaviro dhruva: ।। 6 ।।

अग्राह्य शाश्वत: कृष्णो लोहिताक्ष: प्रतर्दन: ।
प्रभूतस्त्रिककुब्धाम पवित्रं मंगलं परम्‌ ।। 7 ।।

agrāhya śāśvata: kṛṣṇo lohitākṣa: pratardana: ।
prabhūtas-trikakub-dhāma pavitraṃ mangalaṃ param ।। 7 ।।

ईशान: प्राणद: प्राणो ज्येष्ठ: श्रेष्ठ: प्रजापति: ।
हिरण्यगर्भो भूगर्भो माधवो मधुसूदन: ।। 8 ।।

īśāna: prāṇada: prāṇo jyeṣṭha: śreṣṭha: prajāpati: ।
hiraṇya-garbho bhūgarbho mādhavo madhusūdana: ।। 8 ।।

ईश्र्वरो विक्रमी धन्वी मेधावी विक्रम: क्रम: ।
अनुत्तमो दुराधर्ष: कृतज्ञ: कृतिरात्मवान्‌ ।। 9 ।।

īśvaro vikramī dhanvī medhāvī vikrama: krama: ।
anuttamo durādharṣa: kṛtajña: kṛtir-ātmavān ।। 9 ।।

सुरेश: शरणं शर्म विश्वरेता: प्रजाभव: ।
अह: संवत्सरो व्याल: प्रत्यय: सर्वदर्शन: ।। 10 ।।

sureśa: śaraṇaṃ śarma viśva-retā: prajābhava: ।
aha: saṃvatsaro vyāla: pratyaya: sarva-darśana: ।। 10 ।।

अज: सर्वेश्वर: सिद्ध: सिद्धि: सर्वादिरच्युत: ।
वृषाकपिरमेयात्मा सर्वयोगविनि:सृत: ।। 11 ।।

aja: sarveśvara: siddha: siddhi: sarvādir-acyuta: ।
vṛṣākapir-ameyātmā sarva-yoga-vini:sṛta: ।। 11 ।।

वसुर्वसुमना: सत्य: समात्मा सम्मित: सम: ।
अमोघ: पुंडरीकाक्षो वृषकर्मा वृषाकृति: ।। 12 ।।

vasur-vasumanā: satya: samātmā sammita: sama: ।
amogha: punḍarīkākṣo vṛṣakarmā vṛṣākṛti: ।। 12 ।।

रुद्रो बहुशिरा बभ्रुर्विश्वयोनि: शुचिश्रवा: ।
अमृत: शाश्वतस्थाणुर्वरारोहो महातपा: ।। 13 ।।

rudro bahuśirā babhrur-viśvayoni: śuciśravā: ।
amṛta: śāśvata-sthāṇur-varāroho mahātapā: ।। 13 ।।

सर्वग: सर्वविद्‌भानुर्विष्वक्सेनो जनार्दन: ।
वेदो वेदविदव्यंगो वेदांगो वेदवित्कवि: ।। 14 ।।

sarvaga: sarvavid-bhānur-viṣvakseno janārdana: ।
vedo vedavid-avyaṅgo vedāṅgo vedavit-kavi: ।। 14 ।।

लोकाध्यक्ष: सुराध्यक्षो धर्माध्यक्ष: कृताकृत: ।
चतुरात्मा चतुर्व्यूहश्चतुर्दंष्ट्रश्चतुर्भुज: ।। 15 ।।

lokādhyakṣa: surādhyakṣo dharmādhyakṣa: kṛtākṛta: ।
catur-ātmā catur-vyūhaś-catur-daṃṣṭraś-catur-bhuja: ।। 15 ।।

भ्राजिष्णुर्भोजनं भोक्ता सहिष्णुर्जगदादिज: ।
अनघो विजयो जेता विश्वयोनि: पुनर्वसु: ।। 16 ।।

bhrājiṣṇur-bhojanaṃ bhoktā sahiṣṇur-jagadādija: ।
anagho vijayo jetā viśva-yoni: punarvasu: ।। 16 ।।

उपेंद्रो वामन: प्रांशुरमोघ: शुचिरूर्जित: ।
अतींद्र: संग्रह: सर्गो धृतात्मा नियमो यम: ।। 17 ।।

upendro vāmana: prāṃśur-amogha: śucir-ūrjita: ।
atīndra: saṅgraha: sargo dhṛtātmā niyamo yama: ।। 17 ।।

वेद्यो वैद्य: सदायोगी वीरहा माधवो मधु: ।
अतींद्रियो महामायो महोत्साहो महाबल: ।। 18 ।।

vedyo vaidya: sadāyogī vīrahā mādhavo madhu: ।
atīndriyo mahāmāyo mahotsāho mahābala: ।। 18 ।।

महाबुद्धिर्महावीर्यो महाशक्तिर्महाद्युति: ।
अनिर्देश्यवपु: श्रीमान् अमेयात्मा महाद्रिधृक्‌ ।। 19 ।।

mahābuddhir-mahāvīryo mahāśaktir-mahādyuti: ।
anirdeśya-vapu: śrīmān ameyātmā mahādri-dhṛk ।। 19 ।।

महेष्वासो महीभर्ता श्रीनिवास: सतां गति: ।
अनिरुद्ध: सुरानंदो गोविंदो गोविदां पति: ।। 20 ।।

maheṣvāso mahībhartā śrīnivāsa: satāṃ gati: ।
aniruddha: surānando govindo govidāṃ pati: ।। 20 ।।

मरीचिर्दमनो हंस: सुपर्णो भुजगोत्तम: ।
हिरण्यनाभ: सुतपा: पद्मनाभ: प्रजापति: ।। 21 ।।

marīcir-damano haṃsa: suparṇo bhujagottama: ।
hiraṇyanābha: sutapā: padmanābha: prajāpati: ।। 21 ।।

अमृत्यु: सर्वदृक्‌ सिंह: संधाता संधिमान्‌ स्थिर: ।
अजो दुर्मर्षण: शास्ता विश्रुतात्मा सुरारिहा ।। 22 ।।

amṛtyu: sarvadṛk siṃha: saṃdhātā saṃdhimān sthira: ।
ajo durmarṣaṇa: śāstā viśrutātmā surārihā ।। 22 ।।

गुरुर्गुरुतमो धाम सत्य: सत्यपराक्रम: ।
निमिषोऽनिमिष: स्रग्वी वाचस्पतिरुदारधी: ।। 23 ।।

gurur-gurutamo dhāma satya: satya-parākrama: ।
nimiṣo’nimiṣa: sragvī vācaspatir-udāradhī: ।। 23 ।।

अग्रणीर्ग्रामणी: श्रीमान्‌ न्यायो नेता समीरण: ।
सहस्रमूर्धा विश्वात्मा सहस्राक्ष: सहस्रपात्‌ ।। 24 ।।

agraṇīr-grāmaṇī: śrīmān nyāyo netā samīraṇa: ।
sahasra-mūrdhā viśvātmā sahasrākṣa: sahasrapāt ।। 24 ।।

आवर्तनो निवृत्तात्मा संवृत: संप्रमर्दन: ।
अह: संवर्तको वह्निरनिलो धरणीधर: ।। 25 ।।

āvartano nivṛttātmā saṃvṛta: saṃpramardana: ।
aha: saṃvartako vahnir-anilo dharaṇīdhara: ।। 25 ।।

सुप्रसाद: प्रसन्नात्मा विश्र्वधृग्‌विश्र्वभुग्विभु: ।
सत्कर्ता सत्कृत: साधुर्जह्नुर्नारायणो नर: ।। 26 ।।

suprasāda: prasannātmā viśrvadhṛg-viśrvabhug-vibhu: ।
satkartā satkṛta: sādhur-jahnur-nārāyaṇo nara: ।। 26 ।।

असंख्येयोऽप्रमेयात्मा विशिष्ट: शिष्टकृच्छुचि: ।
सिद्धार्थ: सिद्धसंकल्प: सिद्धिद: सिद्धिसाधन: ।। 27 ।।

asaṃkhyeyo’prameyātmā viśiṣṭa: śiṣṭakṛcchuci: ।
siddhārtha: siddha-sankalpa: siddhida: siddhi-sādhana: ।। 27 ।।

वृषाही वृषभो विष्णुर्वृषपर्वा वृषोदर: ।
वर्धनो वर्धमानश्च विविक्त: श्रुतिसागर: ।। 28 ।।

vṛṣāhī vṛṣabho viṣṇur-vṛṣaparvā vṛṣodara: ।
vardhano vardhamānaśca vivikta: śruti-sāgara: ।। 28 ।।

सुभुजो दुर्धरो वाग्मी महेंद्रो वसुदो वसु: ।
नैकरूपो बृहद्रूप: शिपिविष्ट: प्रकाशन: ।। 29 ।।

subhujo durdharo vāgmī mahendro vasudo vasu: ।
naikarūpo bṛhadrūpa: śipiviṣṭa: prakāśana: ।। 29 ।।

ओजस्तेजोद्युतिधर: प्रकाशात्मा प्रतापन: ।
ऋद्ध: स्पष्टाक्षरो मंत्रश्चन्द्रांशुर्भास्करद्युति: ।। 30 ।।

ojas-tejo-dyutidhara: prakāśātmā pratāpana: ।
ṛddha: spaṣṭākṣaro mantraś-candrāṃśur-bhāskara-dyuti: ।। 30 ।।

अमृतांशूद्भवो भानु: शशबिन्दुः: सुरेश्वर: ।
औषधं जगत: सेतु: सत्यधर्मपराक्रम: ।। 31 ।।

amṛtāṃśūdbhavo bhānu: śaśabinduḥ: sureśvara: ।
auṣadhaṃ jagata: setu: satya-dharma-parākrama: ।। 31 ।।

भूतभव्यभवन्नाथ: पवन: पावनोऽनल: ।
कामहा कामकृत्कान्त: काम: कामप्रद: प्रभु: ।। 32 ।।

bhūta-bhavya-bhavannātha: pavana: pāvano’nala: ।
kāmahā kāmakṛt-kānta: kāma: kāma-prada: prabhu: ।। 32 ।।

युगादिकृद्‌युगावर्तो नैकमायो महाशन: ।
अदृश्यो व्यक्तरूपश्च सहस्रजिदनन्तजित्‌ ।। 33 ।।

yugādikṛd-yugāvarto naikamāyo mahāśana: ।
adṛśyo vyaktarūpaśca sahasrajid-anantajit ।। 33 ।।

इष्टोऽविशिष्ट: शिष्टेष्ट: शिखंडी नहुषो वृष: ।
क्रोधहा क्रोधकृत्‌कर्ता विश्वबाहुर्महीधर: ।। 34 ।।

iṣṭo’viśiṣṭa: śiṣṭeṣṭa: śikhanḍī nahuṣo vṛṣa: ।
krodhahā krodhakṛt-kartā viśvabāhur-mahīdhara: ।। 34 ।।

अच्युत: प्रथित: प्राण: प्राणदो वासवानुज: ।
अपां निधिरधिष्ठानमप्रमत्त: प्रतिष्ठित: ।। 35 ।।

acyuta: prathita: prāṇa: prāṇado vāsavānuja: ।
apāṃ nidhir-adhiṣṭhānam-apramatta: pratiṣṭhita: ।। 35 ।।

स्कन्दः स्कन्दधरो धुर्यो वरदो वायुवाहन: ।
वासुदेवो बृहद्भा‌नुरादिदेव: पुरंदर: ।। 36 ।।

skandaḥ skanda-dharo dhuryo varado vāyu-vāhana: ।
vāsudevo bṛhadbhānur-ādideva: purandara: ।। 36 ।।

अशोकस्तारणस्तार: शूर: शौरिर्जनेश्वर: ।
अनुकूल: शतावर्त: पद्मी पद्मनिभेक्षण: ।। 37 ।।

Aśokas-tāraṇas-tāra: śūra: śaurir-janeśvara: ।
anukūla: śatāvarta: padmī padma-nibhekṣaṇa: ।। 37 ।।

पद्मनाभोऽरविन्दाक्ष: पद्मगर्भ: शरीरभृत्‌ ।
महर्द्धिर्ऋद्धो वृद्धात्मा महाक्षो गरुडध्वज: ।। 38 ।।

padmanābho’ravindākṣa: padma-garbha: śarīrabhṛt ।
maharddhir-ṛddho vṛddhātmā mahākṣo garuḍa-dhvaja: ।। 38 ।।

अतुल: शरभो भीम: समयज्ञो हविर्हरि: ।
सर्वलक्षणलक्षण्यो लक्ष्मीवान् समितिंजय: ।। 39 ।।

atula: śarabho bhīma: samayajño havir-hari: ।
sarva-lakṣaṇalakṣaṇyo lakṣmīvān samitiñjaya: ।। 39 ।।

विक्षरो रोहितो मार्गो हेतुर्दामोदर: सह: ।
महीधरो महाभागो वेगवानमिताशन: ।। 40 ।।

vikṣaro rohito mārgo hetur-dāmodara: saha: ।
mahīdharo mahābhāgo vegavān-amitāśana: ।। 40 ।।

उद्भव: क्षोभणो देव: श्रीगर्भ: परमेश्वर: ।
करणं कारणं कर्ता विकर्ता गहनो गुह: ।। 41 ।।

udbhava: kṣobhaṇo deva: śrīgarbha: parameśvara: ।
karaṇaṃ kāraṇaṃ kartā vikartā gahano guha: ।। 41 ।।

व्यवसायो व्यवस्थान: संस्थान: स्थानदो ध्रुव: ।
परर्द्धि : परमस्पष्ट: तुष्ट: पुष्ट: शुभेक्षण: ।। 42 ।।

vyavasāyo vyavasthāna: saṃsthāna: sthānado dhruva: ।
pararddhi : paramaspaṣṭa: tuṣṭa: puṣṭa: śubhekṣaṇa: ।। 42 ।।

रामो विरामो विरजो मार्गो नेयो नयोऽनय: ।
वीर: शक्त्तिमतां श्रेष्ठो धर्मो धर्मविदुत्तम: ।। 43 ।।

rāmo virāmo virajo mārgo neyo nayo’naya: ।
vīra: śakttimatāṃ śreṣṭho dharmo dharmavid-uttama: ।। 43 ।।

वैकुण्ठ: पुरुष: प्राण: प्राणद: प्रणव: पृथु: ।
हिरण्यगर्भ: शत्रुघ्नो व्याप्तो वायुरधोक्षज: ।। 44 ।।

vaikuṇṭha: puruṣa: prāṇa: prāṇada: praṇava: pṛthu: ।
hiraṇya-garbha: śatrughno vyāpto vāyur-adhokṣaja: ।। 44 ।।

ऋतु: सुदर्शन: काल: परमेष्ठी परिग्रह: ।
उग्र संवत्सरो दक्षो विश्रामो विश्वदक्षिण: ।। 45 ।।

ṛtu: sudarśana: kāla: parameṣṭhī parigraha: ।
ugra saṃvatsaro dakṣo viśrāmo viśva-dakṣiṇa: ।। 45 ।।

विस्तार: स्थावरस्थाणु: प्रमाणं बीजमव्ययं ।
अर्थोऽनर्थो महाकोशो महाभोगो महाधन: ।। 46 ।।

vistāra: sthāvara-sthāṇu: pramāṇaṃ bījam-avyayaṃ ।
artho’nartho mahā-kośo mahā-bhogo mahā-dhana: ।। 46 ।।

अनिर्विण्ण: स्थविष्ठोऽभूर्धर्मयूपो महामख: ।
नक्षत्रनेमिर्नक्षत्री क्षम: क्षाम: समीहन:।। 47 ।।

anirviṇṇa: sthaviṣṭho’bhūr-dharma-yūpo mahā-makha: ।
nakṣatranemir-nakṣatrī kṣama: kṣāma: samīhana:।। 47 ।।

यज्ञ इज्यो महेज्यश्च क्रतु: सत्रं सतां गति: ।
सर्वदर्शी विमुक्तात्मा सर्वज्ञो ज्ञानमुत्तमम्‌ ।। 48 ।।

yajña ijyo mahejyaśca kratu: satraṃ satāṃ gati: ।
sarva-darśī vimuktātmā sarvajño jñānam-uttamam ।। 48 ।।

सुव्रत: सुमुख: सूक्ष्म: सुघोष: सुखद: सुहृत्‌ ।
मनोहरो जितक्रोधो वीरबाहुर्विदारण: ।। 49 ।।

suvrata: sumukha: sūkṣma: sughoṣa: sukhada: suhṛt ।
manoharo jita-krodho vīrabāhur-vidāraṇa: ।। 49 ।।

स्वापन: स्ववशो व्यापी नैकात्मा नैककर्मकृत्‌ ।
वत्सरो वत्सलो वत्सी रत्नगर्भो धनेश्वर: ।। 50 ।।

svāpana: svavaśo vyāpī naikātmā naika-karmakṛt ।
vatsaro vatsalo vatsī ratna-garbho dhaneśvara: ।। 50 ।।

धर्मगुब्धर्मकृद्धर्मी सदसत्क्षरमक्षरम्‌ ।
अविज्ञाता सहस्रांशुर्विधाता कृतलक्षण: ।। 51 ।।

dharmagub-dharmakṛd-dharmī sadasat-kṣaram-akṣaram ।
avijñātā sahasrāṃśur-vidhātā kṛta-lakṣaṇa: ।। 51 ।।

गभस्तिनेमि: सत्त्वस्थ: सिंहो भूतमहेश्वर: ।
आदिदेवो महादेवो देवेशो देवभृद्‌गुरु: ।। 52 ।।

gabhasti-nemi: sattvastha: siṃho bhūta-maheśvara: ।
ādi-devo mahā-devo deveśo devabhṛd-guru: ।। 52 ।।

उत्तरो गोपतिर्गोप्ता ज्ञानगम्य: पुरातन: ।
शरीरभूतभृद्‌भोक्ता कपीन्द्रो भूरिदक्षिण: ।। 53 ।।

uttaro gopatir-goptā jñāna-gamya: purātana: ।
śarīra-bhūta-bhṛd-bhoktā kapīndro bhūri-dakṣiṇa: ।। 53 ।।

सोमपोऽमृतप: सोम: पुरुजित्पुरुसत्तम: ।
विनयो जय: सत्यसन्धो दाशार्ह: सात्त्वतां पति: ।। 54 ।।

somapo’mṛtapa: soma: purujit-purusattama: ।
vinayo jaya: satyasandho dāśārha: sāttvatāṃ pati: ।। 54 ।।

जीवो विनयितासाक्षी मुकुन्दोऽमितविक्रम: ।
अम्भोनिधिरनन्तात्मा महोदधिशयोऽन्तक: ।। 55 ।।

jīvo vinayitāsākṣī mukundo’mita-vikrama: ।
ambho-nidhir-anantātmā mahodadhi-śayo’ntaka: ।। 55 ।।

अजो महार्ह: स्वाभाव्यो जितामित्र: प्रमोदन: ।
आनन्दो नन्दनो नन्द: सत्यधर्मा त्रिविक्रम: ।। 56 ।।

ajo mahārha: svābhāvyo jitā-mitra: pramodana: ।
ānando nandano nanda: satya-dharmā trivikrama: ।। 56 ।।

महर्षि: कपिलाचार्य: कृतज्ञो मेदिनीपति: ।
त्रिपदस्त्रिदशाध्यक्षो महाशृंग: कृतान्तकृत्‌ ।। 57 ।।

maharṣi: kapilācārya: kṛtajño medinī-pati: ।
tri-padas-tri-daśādhyakṣo mahā-śṛṅga: kṛtānta-kṛt ।। 57 ।।

महावराहो गोविन्द: सुषेण: कनकांगदी ।
गुह्यो गभीरो गहनो गुप्तश्चक्रगदाधर: ।। 58 ।।

mahā-varāho govinda: suṣeṇa: kanakāṅgadī ।
guhyo gabhīro gahano guptaś-cakra-gadā-dhara: ।। 58 ।।

वेधा: स्वांगोऽजित: कृष्णो दृढ: संकर्षणोऽच्युत: ।
वरुणो वारुणो वृक्ष: पुष्कराक्षो महामना: ।। 59 ।।

vedhā: svāṅgo’jita: kṛṣṇo dṛḍha: saṅkarṣaṇo’cyuta: ।
varuṇo vāruṇo vṛkṣa: puṣkarākṣo mahāmanā: ।। 59 ।।

भगवान्‌ भगहानन्दी वनमाली हलायुध: ।
आदित्यो ज्योतिरादित्य: सहिष्णुर्गतिसत्तम: ।। 60 ।।

bhagavān bhagahānandī vanamālī halāyudha: ।
ādityo jyotir-āditya: sahiṣṇur-gati-sattama: ।। 60 ।।

सुधन्वा खण्डपरशुर्दारुणो द्रविणप्रद: ।
दिविस्पृक्‌ सर्वदृग्‌व्यासो वाचस्पतिरयोनिज: ।। 61 ।।

sudhanvā khaṇḍa-paraśur-dāruṇo draviṇa-prada: ।
divispṛk sarvadṛg-vyāso vācaspatir-ayonija: ।। 61 ।।

त्रिसामा सामग: साम निर्वाणं भेषजं भिषक्‌ ।
संन्यासकृच्छम: शान्तो निष्ठा शान्ति: परायणम्‌ ।। 62 ।।

trisāmā sāmaga: sāma nirvāṇaṃ bheṣajaṃ bhiṣak ।
sannyāsakṛcchama: śānto niṣṭhā śānti: parāyaṇam ।। 62 ।।

शुभांग: शान्तिद: स्रष्टा कुमुद: कुवलेशय: ।
गोहितो गोपतिर्गोप्ता वृषभाक्षो वृषप्रिय: ।। 63 ।।

śubhāṅga: śāntida: sraṣṭā kumuda: kuvaleśaya: ।
gohito gopatir-goptā vṛṣabhākṣo vṛṣapriya: ।। 63 ।।

अनिवर्ती निवृत्तात्मा संक्षेप्ता क्षेमकृच्छिव: ।
श्रीवत्सवक्षा: श्रीवास: श्रीपति: श्रीमतां वर: ।। 64 ।।

anivartī nivṛttātmā saṅkṣeptā kṣemakṛcchiva: ।
śrīvatsa-vakṣā: śrīvāsa: śrīpati: śrīmatāṃ vara: ।। 64 ।।

श्रीद: श्रीश: श्रीनिवास: श्रीनिधि: श्रीविभावन: ।
श्रीधर: श्रीकर: श्रेय: श्रीमॉंल्लोकत्रयाश्रय: ।। 65 ।।

śrīda: śrīśa: śrīnivāsa: śrīnidhi: śrīvibhāvana: ।
śrīdhara: śrīkara: śreya: śrīmaṃ-loka-trayāśraya: ।। 65 ।।

स्वक्ष: स्वंग: शतानन्दो नन्दिर्ज्योतिर्गणेश्वर: ।
विजितात्मा विधेयात्मा सत्कीर्तिश्छिन्नसंशय: ।। 66 ।।

svakṣa: svaṅga: śatānando nandir-jyotir-gaṇeśvara: ।
vijitātmā vidheyātmā satkīrtiś-chinna-saṃśaya: ।। 66 ।।

उदीर्ण: सर्वतश्चक्षुरनीश: शाश्वतस्थिर: ।
भूशयो भूषणो भूतिर्विशोक: शोकनाशन: ।। 67 ।।

udīrṇa: sarvataś-cakṣur-anīśa: śāśvata-sthira: ।
bhūśayo bhūṣaṇo bhūtir-viśoka: śoka-nāśana: ।। 67 ।।

अर्चिष्मानर्चित: कुंभो विशुद्धात्मा विशोधन: ।
अनिरुद्धोऽप्रतिरथ: प्रद्युम्नोऽमितविक्रम: ।। 68 ।।

arciṣmān-arcita: kuṃbho viśuddhātmā viśodhana: ।
aniruddho’pratiratha: pradyumno’mita-vikrama: ।। 68 ।।

कालनेमिनिहा वीर: शौरि: शूरजनेश्वर: ।
त्रिलोकात्मा त्रिलोकेश: केशव: केशिहा हरि: ।। 69 ।।

kālanemi-nihā vīra: śauri: śūra-janeśvara: ।
tri-lokātmā tri-lokeśa: keśava: keśihā hari: ।। 69 ।।

कामदेव: कामपाल: कामी कांत: कृतागम: ।
अनिर्देश्यवपुर्विष्णुर्वीरोऽनन्तो धनंजय: ।। 70 ।।

kāmadeva: kāmapāla: kāmī kānta: kṛtāgama: ।
anirdeśya-vapur-viṣṇur-vīro’nanto dhanañjaya: ।। 70 ।।

ब्रह्मण्यो ब्रह्मकृद् ब्रह्मा ब्रह्म ब्रह्मविवर्धन: ।
ब्रह्मविद्‌ब्राह्मणो ब्रह्मी ब्रह्मज्ञो ब्राह्मणप्रिय: ।। 71 ।।

brahmaṇyo brahmakṛd-brahmā brahma brahma-vivardhana: ।
brahmavid-brāhmaṇo brahmī brahmajño brāhmaṇa-priya: ।। 71 ।।

महाक्रमो महाकर्मा महातेजा महोरग: ।
महाक्रतुर्महायज्वा महायज्ञो महाहवि: ।। 72 ।।

mahākramo mahākarmā mahātejā mahoraga: ।
mahākratur-mahāyajvā mahāyajño mahāhavi: ।। 72 ।।

स्तव्य: स्तवप्रिय: स्तोत्रं स्तुति: स्तोता रणप्रिय:।
पूर्ण: पूरयिता पुण्य: पुण्यकीर्तिरनामय: ।। 73 ।।

stavya: stavapriya: stotraṃ stuti: stotā raṇa-priya:।
pūrṇa: pūrayitā puṇya: puṇyakīrtir-anāmaya: ।। 73 ।।

मनोजवस्तीर्थकरो वसुरेता वसुप्रद:।
वसुप्रदो वासुदेवो वसुर्वसुमना हवि: ।। 74 ।।

manojavas-tīrthakaro vasuretā vasuprada:।
vasuprado vāsudevo vasur-vasumanā havi: ।। 74 ।।

सद्गति: सत्कृति: सत्ता सद्भूति: सत्परायण: ।
शूरसेनो यदुश्रेष्ठ: सन्निवास: सुयामुन: ।। 75 ।।

sadgati: satkṛti: sattā sadbhūti: satparāyaṇa: ।
śūraseno yadu-śreṣṭha: sannivāsa: suyāmuna: ।। 75 ।।

भूतावासो वासुदेव: सर्वासुनिलयोऽनल: ।
दर्पहा दर्पदो दृप्तो दुर्धरोऽथापराजित: ।। 76 ।।

bhūtāvāso vāsudeva: sarvāsunilayo’nala: ।
darpahā darpado dṛpto durdharo’thāparājita: ।। 76 ।।

विश्र्वमूर्तिर्महामूर्तिर्दीप्तमूर्तिरमूर्तिमान्‌ ।
अनेकमूर्तिरव्यक्त: शतमूर्ति: शतानन: ।। 77 ।।

viśvamūrtir-mahāmūrtir-dīptamūrtir-amūrtimān ।
anekamūrtir-avyakta: śatamūrti: śatānana: ।। 77 ।।

एको नैक: सव: क: किं यत्तत्पदमनुत्तमम्‌ ।
लोकबन्धुर्लोकनाथो माधवो भक्तवत्सल: ।। 78 ।।

eko naika: sava: ka: kiṃ yat-tat-padam-anuttamam ।
lokabandhur-lokanātho mādhavo bhakta-vatsala: ।। 78 ।।

सुवर्णवर्णो हेमांगो वरांगश्चन्दनांगदी ।
वीरहा विषम: शून्यो घृताशीरचलश्चल: ।। 79 ।।

suvarṇa-varṇo hemāṅgo varāṅgaś-candanāṅgadī ।
vīrahā viṣama: śūnyo ghṛtāśīr-acalaś-cala: ।। 79 ।।

अमानी मानदो मान्यो लोकस्वामी त्रिलोकधृक् ।
सुमेधा मेधजो धन्य: सत्यमेधा धराधर: ।। 80 ।।

amānī mānado mānyo loka-svāmī trilokadhṛk ।
sumedhā medhajo dhanya: satya-medhā dharādhara: ।। 80 ।।

तेजोवृषो ध्युतिधर: सर्वशस्त्रभृतां वर: ।
प्रग्रहो निग्रहो व्यग्रो नैकशृंगो गदाग्रज: ।। 81 ।।

tejovṛṣo dyuti-dhara: sarva-śastra-bhṛtāṃ vara: ।
pragraho nigraho vyagro naikaśṛṅgo gadāgraja: ।। 81 ।।

चतुर्मूर्तिश्चतुर्बाहुश्चतुर्व्यूहहश्चतुर्गति: ।
चतुरात्मा चतुर्भावश्चतुर्वेदविदेकपात् ।। 82 ।।

caturmūrtiś-caturbāhuś-caturvyūhaś-caturgati: ।
caturātmā caturbhāvaś-caturvedavid-ekapāt ।। 82 ।।

समावर्तोऽनिवृत्तात्मा दुर्जयो दुरतिक्रम: ।
दुर्लभो दुर्गमो दुर्गो दुरावासो दुरारिहा ।। 83 ।।

samāvarto’nivṛttātmā durjayo duratikrama: ।
durlabho durgamo durgo durāvāso durārihā ।। 83 ।।

शुभांगो लोकसारंग: सुतंतुस्तन्तुवर्धन: ।
इन्द्रकर्मा महाकर्मा कृतकर्मा कृतागम: ।। 84 ।।

śubhāṅgo lokasāraṅga: sutaṃtus-tantuvardhana: ।
indrakarmā mahākarmā kṛtakarmā kṛtāgama: ।। 84 ।।

उद्भव: सुंदर: सुन्दो रत्ननाभ: सुलोचन: ।
अर्को वाजसन: शृंगी जयन्त: सर्वविज्जयी ।। 85 ।।

udbhava: sundara: sundo ratnanābha: sulocana: ।
arko vājasana: śṛṅgī jayanta: sarvavijjayī ।। 85 ।।

सुवर्णबिंदुरक्षोभ्य: सर्ववागीश्वरेश्वर: ।
महाहृदो महागर्तो महाभूतो महानिधि: ।। 86 ।।

suvarṇa-bindur-akṣobhya: sarva-vāgīśvareśvara: ।
mahāhṛdo mahāgarto mahābhūto mahānidhi: ।। 86 ।।

कुमुद: कुन्दर: कुन्द: पर्जन्य: पावनोऽनिल: ।
अमृताशोऽमृतवपु: सर्वज्ञ: सर्वतोमुख: ।। 87 ।।

kumuda: kundara: kunda: parjanya: pāvano’nila: ।
amṛtāśo’mṛtavapu: sarvajña: sarvato-mukha: ।। 87 ।।

सुलभ: सुव्रत: सिद्ध: शत्रुजिच्छत्रुतापन: ।
न्यग्रोधोदुंबरोऽश्वत्थश्चाणूरान्ध्रनिषूदन: ।। 88 ।।

sulabha: suvrata: siddha: śatrujicchatrutāpana: ।
nyagrodh-oduṃbaro’śvatthaś-cāṇūrāndhra-niṣūdana: ।। 88 ।।

सहस्रार्चि: सप्तजिह्व:सप्तैधा: सप्तवाहन: ।
अमूर्तिरनघोऽचिन्त्यो भयकृ्द्‌भयनाशन: ।। 89 ।।

sahasrārci: saptajihva:saptaidhā: saptavāhana: ।
amūrtir-anagho’cintyo bhayakṛd-bhaya-nāśana: ।। 89 ।।

अणुर्बृहत्कृश: स्थूलो‌ गुणभृन्निर्गुणो महान् ।
अधृत: स्वधृत: स्वास्य: प्राग्वंशो वंशवर्धन: ।। 90 ।।

aṇur-bṛhatkṛśa: sthūlo guṇabhṛn-nirguṇo mahān ।
adhṛta: svadhṛta: svāsya: prāgvaṃśo vaṃśa-vardhana: ।। 90 ।।

भारभृत्कथितो योगी योगीश: सर्वकामद: ।
आश्रम: श्रमण: क्षाम: सुपर्णो वायुवाहन: ।। 91 ।।

bhārabhṛt-kathito yogī yogīśa: sarva-kāmada: ।
āśrama: śramaṇa: kṣāma: suparṇo vāyu-vāhana: ।। 91 ।।

धनुर्धरो धनुर्वेदो दण्डो दमयिता दम: ।
अपराजित: सर्वसहो नियन्ता नियमोऽयम: ।। 92 ।।

dhanur-dharo dhanur-vedo daṇḍo damayitā dama: ।
aparājita: sarvasaho niyantā niyamo’yama: ।। 92 ।।

सत्त्ववान्सात्त्विक: सत्य: सत्यधर्मपरायण: ।
अभिप्राय: प्रियार्होऽर्ह: प्रियकृत्प्रीतिवर्धन: ।। 93 ।।

sattvavān-sāttvika: satya: satya-dharma-parāyaṇa: ।
abhiprāya: priyārho’rha: priyakṛt-prīti-vardhana: ।। 93 ।।

विहायसगतिर्ज्योति: सुरुचिर्हुतभुग्विभु: ।
रविर्विरोचन: सूर्य: सविता रविलोचन: ।। 94 ।।

vihāyasagatir-jyoti: surucir-hutabhug-vibhu: ।
ravir-virocana: sūrya: savitā ravi-locana: ।। 94 ।।

अनन्तो हुतभुग्भोक्ता सुखदो नैकजोऽग्रज: ।
अनिर्विण्ण: सदामर्षी लोकाधिष्ठानमद्भुत: ।। 95 ।।

ananto hutabhug-bhoktā sukhado naikajo’graja: ।
anirviṇṇa: sadāmarṣī lokādhiṣṭhānam-adbhuta: ।। 95 ।।

सनात्सनातनतम: कपिल: कपिरप्यय: ।
स्वस्तिद: स्वस्तिकृत्स्वस्ति स्वस्तिभुक् स्वस्तिदक्षिण: ।। 96 ।।

sanāt-sanātanatama: kapila: kapir-apyaya: ।
svastida: svastikṛt-svasti svasti-bhuk svasti-dakṣiṇa: ।। 96 ।।

अरौद्र: कुण्डली चक्री विक्रम्यूर्जितशासन: ।
शब्दातिग: शब्दसह: शिशिर: शर्वरीकर: ।। 97 ।।

araudra: kuṇḍalī cakrī vikramy-ūrjita-śāsana: ।
śabdātiga: śabdasaha: śiśira: śarvarīkara: ।। 97 ।।

अक्रूर: पेशलो दक्षो दक्षिण: क्षमिणां वर: ।
विद्वत्तमो वीतभय: पुण्यश्रवणकीर्तन: ।। 98 ।।

akrūra: peśalo dakṣo dakṣiṇa: kṣamiṇāṃ vara: ।
vidvattamo vītabhaya: puṇya-śravaṇa-kīrtana: ।। 98 ।।

उत्तारणो दुष्कृतिहा पुण्यो दु:स्वप्ननाशन: ।
वीरहा रक्षण: सन्तो जीवन: पर्यवस्थित: ।। 99 ।।

uttāraṇo duṣkṛtihā puṇyo du:svapna-nāśana: ।
vīrahā rakṣaṇa: santo jīvana: paryavasthita: ।। 99 ।।

अनन्तरूपोऽनन्तश्री: जितमन्युर्भयापह: ।
चतुरश्रो गभीरात्मा विदिशो व्यादिशो दिश: ।। 100 ।।

anantarūpo’nantaśrī: jitamanyur-bhayāpaha: ।
caturaśro gabhīrātmā vidiśo vyādiśo diśa: ।। 100 ।।

अनादिर्भूर्भुवो लक्ष्मी: सुवीरो रुचिरांगद: ।
जननो जनजन्मादिर्भीमो भीमपराक्रम: ।। 101 ।।

anādir-bhūr-bhuvo lakṣmī: suvīro rucirāṅgada: ।
janano jana-janmādir-bhīmo bhīma-parākrama: ।। 101 ।।

आधारनिलयोऽधाता पुष्पहास: प्रजागर: ।
ऊर्ध्वग: सत्पथाचार: प्राणद: प्रणव: पण: ।। 102 ।।

ādhāra-nilayo’dhātā puṣpahāsa: prajāgara: ।
ūrdhvaga: satpathācāra: prāṇada: praṇava: paṇa: ।। 102 ।।

प्रमाणं प्राणनिलय: प्राणभृत्प्राणजीवन: ।
तत्त्वं तत्त्वविदेकात्मा जन्ममृत्युजरातिग: ।। 103 ।।

pramāṇaṃ prāṇa-nilaya: prāṇabhṛt-prāṇa-jīvana: ।
tattvaṃ tattvavid-ekātmā janmamṛtyu-jarātiga: ।। 103 ।।

भूर्भुव: स्वस्तरुस्तार: सविता प्रपितामह: ।
यज्ञो यज्ञपतिर्यज्वा यज्ञांगो यज्ञवाहन: ।। 104 ।।

bhūr-bhuva: svastarustāra: savitā prapitāmaha: ।
yajño yajñapatir-yajvā yajñāṅgo yajña-vāhana: ।। 104 ।।

यज्ञभृद्यज्ञकृद्यज्ञी यज्ञभुग्यज्ञसाधन: ।
यज्ञान्तकृद्यज्ञगुह्यमन्नमन्नाद एव च ।। 105 ।।

yajñabhṛd-yajñakṛd-yajñī yajñabhug-yajña-sādhana: ।
yajñāntakṛd-yajñaguhyam-annam-annāda eva ca ।। 105 ।।

आत्मयोनि: स्वयंजातो वैखान: सामगायन: ।
देवकीनन्दन: स्रष्टा क्षितीश: पापनाशन: ।। 106 ।।

ātmayoni: svayaṃjāto vaikhāna: sāma-gāyana: ।
devakī-nandana: sraṣṭā kṣitīśa: pāpa-nāśana: ।। 106 ।।

शंखभृन्नन्दकी चक्री शार्ङ्गधन्वा गदाधर: ।
रथांगपाणिरक्षोभ्य: सर्वप्रहरणायुध: ।। 107 ।।

śaṅkhabhṛn-nandakī cakrī śārṅga-dhanvā gadā-dhara: ।
rathāṅga-pāṇir-akṣobhya: sarva-praharaṇāyudha: ।। 107 ।।

श्री सर्वप्रहरणायुध ओं नम इति ।।

śrī sarva-praharaṇāyudha oṃ nama iti ।।

यदक्षरपदभ्रष्टं मात्राहीनं तु यद्‌भवेत्‌।
तत्सर्वं क्षम्यतां देव नारायण नमोऽस्तु ते ।।
अन्यथा शरणं नास्ति त्वमेव शरणं मम ।
तस्मात् कारुण्यभावेन रक्ष रक्ष महाप्रभो ।।

yad-akṣara-pada-bhraṣṭaṃ mātrā-hīnaṃ tu yad-bhavet।
tat-sarvaṃ kṣamyatāṃ deva nārāyaṇa namo’stu te ।।
anyathā śaraṇaṃ nāsti tvam-eva śaraṇaṃ mama ।
tasmāt kāruṇya-bhāvena rakṣa rakṣa mahā-prabho ।।